قتل گریبایدوف؛ داستان همیشگی نقش مردم در زمان بی‌کفایتی دولت‌مردان و زیاده‌خواهی دشمنان

گریبایدوف 33ساله معاهده ننگین ترکمانچای را بین ایران و روسیه منعقد ساخت و سال بعد برای پیگیری مفاد آن با عنوان سفیر کبیر روسیه ترازی به ایران آمد.

گویند وی در تهران متوجه شد تعدادی از زنان گرجی مسلمان شده‌اند و در منازل رجال ایرانی به سر می‌برند. او طبق مفاد ماده 13 عهدنامه ترکمانچای آنان را اسیر تلقی کرد و از دولت ایران درخواست استرداد آنان را نمود!

مردم ایران که بابت قرارداد ننگین ترکمانچای عصبانی بودند، گستاخی جدید گریبایدوف و بی‌غیرتی سران دولت خود را تحمل نکردند. میرزا مسیح مجتهد در تهران، مردم را به اجتماع و دفاع از نوامیس مسلمانان فراخواند. با تجمع مردم، مأموران سفارت سه نفر از مردم بی‌دفاع را کشتند و در پی آن، مردم با حمله به سفارت، گریبایدوف و برخی دیگر را به قتل رساندند. این حادثه، واکنش طبیعی مردم در برابر تقارن زیاده‌خواهی دشمن و بی‏کفایتی سران داخلی بود. اما فتحعلی شاه بسیار ترسید و هیئت عالی‌رتبه‌ای را به همراه جواهرات برای عذرخواهی به روسیه فرستاد و میرزا مسیح را هم تبعید کرد! روسیه که خود درگیر جنگ با عثمانی بود، عذرخواهی ایران را پذیرفت!

31 فروردین 1207-سالروز قتل گریبایدوف به دست مردم تهران. اخیراً برخی در روسیه، این قتل را به کارشکنی انگلیس نسبت داده‌اند.